વોલ્ટ ડિઝની જીવન પરિચય

 વોલ્ટ ડિઝની જીવન પરિચય

પુરુ નામ: વોલ્ટર એલિઅસ  ડિઝની

જન્મતારીખ: 5 ડિસેમ્બર 1901

જન્મસ્થળ: શિકાગો,  અમેરિકા

અવસાન: 15 ડિસેમ્બર 1966

બિરુદ: કાર્ટૂનજગતના પિતામહ 

વોલ્ટ ડિઝની એક અમેરિકન મોશન પિક્ચર અને ટેલિવિઝન નિર્માતા અને શોમેન હતા, જે મિકી માઉસ સહિત અનેક કાર્ટૂન ફિલ્મોના પ્રણેતા તરીકે અને ડિઝનીલેન્ડ અને ડિઝની વર્લ્ડ મનોરંજન પાર્કના નિર્માતા તરીકે પ્રખ્યાત હતા.

ડિસેમ્બર માસમાં આવતા પ્રથમ સોમવારની ઉજવણી 'વોલ્ટ ડિઝની' તરીકે કરવામાં આવે છે

 વોલ્ટ ડિઝનીએ મિકી માઉસ, મિની માઉસ, ડોનાલ્ડ ડક, ગૂફી જેવા અનેક કાર્ટૂન કેરેક્ટર્સની ભેટ આપણને આપેલી છે. 

વોલ્ટ ડિઝનીના પિતા એલિઅસ ડિઝની હતા, જે આઇરિશ-કેનેડિયન હતા. તેની માતા, ફ્લોરા કોલ ડિઝની જર્મન-અમેરિકન હતી. ડિઝની એ પાંચ બાળકોમાં એક હતા.

ડિઝનીનો જન્મ 5 ડિસેમ્બર, 1901 માં શિકાગોના ઇલિનોઇસના હર્મોસા વિભાગમાં થયો હતો. તે બાળપણમા મોટા ભાગે મિસૌરીના માર્સેલિનમાં રહ્યા, જ્યાં તેણે પડોશીઓ અને કુટુંબના મિત્રોને ચિત્રો દોરવા, પેઇન્ટિંગ કરવા અને વેચવાનું શરૂ કર્યું.

સાધારણ પરિવારમાં જન્મેલા વોલ્ટ ડિઝની કિશોર વયમાં પ્રવેશ્યા ત્યારથી જ  અસાધારણ પડકારનો સામનો કરવો એ જ જાણે તેમના જીવનનું લક્ષ્ય બની ગયું. પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધ લડવા માટે ૧૬ વર્ષની ઉંમરે સ્કૂલમાંથી ડ્રોપઆઉટ થયા પરંતુ ઓછી ઉંમરને કારણે આર્મીમાં તેમની પસંદગી થઇ નહીં. યુદ્ધ વખતે કોઇને કોઇ રીતે દેશસેવા કરવી જ છે તેવા નિર્ધાર સાથે તેમણે રેડ ક્રોસમાં એમ્બ્યુલન્સ ડ્રાઇવર તરીકે ફરજ બજાવી હતી. પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધ પૂરું થયા બાદ તેમણે ન્યૂઝ પેપર કાર્ટૂનિસ્ટ તરીકે કારકિર્દી ઘડવાનો નિર્ણય લીધો. અલબત્ત, વોલ્ટ ડિઝનીને કાર્ટૂનિસ્ટને સ્થાને મેગેઝિન્સ-મૂવી થિયટર્સ માટે જાહેરખબર બનાવવાનું કામ મળવા લાગ્યું અને આ જ બાબત તેમની કારકિર્દી માટે નિર્ણાયક પુરવાર થઇ. માત્ર ૨૧ વર્ષની ઉંમરે 'લાફ-ઓ-ગ્રામ' નામનો સ્ટુડિયો શરૂ કર્યો હતો. પરંતુ આથક સંકડામણને પગલે માત્ર બે જ વર્ષમાં તાળા લગાવવા પડયા હતા. આ નિષ્ફળતાની હતાશાને હાવી થયા દીધા વિના વોલ્ટ ડિઝની પોતાના મોટા ભાઇ રોય સાથે હોલિવૂડમાં સ્થાયી થયા અને જ્યાં તેમણે 'ડિઝની બ્રધર્સ સ્ટુડિયો' શરૂ કર્યો હતો. ૧૯૨૭માં વોલ્ટે આ સ્ટુડિયોમાં બનાવેલી 'ઓસ્વાલ્ડ ધ લકી રેબિટ' નામની એનિમેટેડ શોર્ટ ફિલ્મને ખાસ્સી લોકપ્રિયતા મળી. સફળતાના એક્સપ્રેસ હાઇવે પર પોતાની ગાડી પૂરપાટ દોડવા લાગશે તેમ વોલ્ટ ડિઝની વિચારી જ રહ્યા ત્યાં વધુ એક સ્પિડબ્રેકર આવ્યું. હરીફ કંપની એ ના કેવળ 'ઓસ્વાલ્ડ ધ રેબિટ' ના અધિકાર ખરીદ્યા બલ્કે વોલ્ટ ડિઝનીના તમામ કર્મચારીઓને પણ પોતાની સાથે સામેલ કરી લીધા.આ વખતે વોલ્ટ ડિઝનીને ઝાટકો ચોક્કસ લાગ્યો પણ હતાશાને ફરી એકવાર પોતાના પર હાવી થવા દીધી નહીં અને મિકી માઉસના અમર પાત્રનું ટ્રેનમાં બેસીને સર્જન કરી દીધું. ૧૯૨૮માં આવેલી ફિલ્મ 'સ્ટિમબોટ વિલે' સાથે મિકી માઉસે ડેબ્યુ કર્યું. ૧૯૨૯થી ૧૯૪૭ સુધી મિકી માઉસની જેટલી પણ ફિલ્મ આવી તેમાં વોલ્ટ ડિઝની જ તેમનો અવાજ બન્યા હતા. એકવાર સફળતા મળ્યા બાદ પણ તેને ટકાવવા માટે પણ વોલ્ટ ડિઝનીએ કોઇ કસર બાકી રાખી નહોતી. વોલ્ટ ડિઝનીની બાયોગ્રાફીમાં બોબ થોમસે લખ્યું છે કે, 'રાત્રે ગમે તેટલા સમયે ઉંઘવાનું થયું હોય તેઓ સવારે ૫ઃ૩૦ વાગે જાગીને ગોલ્ફ રમવા પહોંચી જતા. ગોલ્ફ રમતી વખતે વોલ્ટ ડિઝની નવા સર્જન, નવા સ્ટોરી આઇડિયાઝને જન્મ આપતા. વોલ્ટ ડિઝની બપોરનું લંચ લેવાનું ટાળતા. તેમનું માનવું હતું કે વધારે પડતું ખાવાથી મગજમાં સર્જનાત્મક વિચારો આવતા બંધ થઇ જાય છે. 

૧૯૬૬માં ફેફસાના કેન્સરને કારણે અવસાન થયું ત્યાં સુધી નિષ્ફળતાથી હતાશ થયા વિના સતત કામ કરવું એ તેમનો એકમાત્ર ધ્યેય હતો.

 આ જ કારણ છે કે ૧૯૩૧થી ૧૯૬૮ સુધી તેમણે કુલ 22 એકેડમી એવોર્ડ્સ જીત્યા હતા

1911 માં, તેમનો પરિવાર કેન્સાસ સિટીમાં સ્થળાંતર થયો, જ્યાં ડિઝનીએ ટ્રેનો પ્રત્યે પ્રેમનો વિકાસ કર્યો. 

ડિઝની જ્યારે 16 વર્ષના હતી ત્યારે તેણે આર્મીમાં જોડાવા માટે શાળા છોડી દીધી હતી પરંતુ સગીર હોવાને કારણે તેને નોકરી ન આપવામા આવી હતી. તેના બદલે, તે રેડ ક્રોસ સાથે જોડાયો અને એક એમ્બ્યુલન્સ ચલાવવા માટે તેને એક વર્ષ માટે ફ્રાન્સ મોકલવામાં આવ્યો. તે 1919 માં પાછા યુ.એસ. પાછા આવ્યા.

1919મા અખબારના કલાકાર તરીકેની કારકિર્દી બનાવવા માટે ડિઝની કેન્સાસ સિટીમાં સ્થળાંતર થય,  તેમના ભાઈ રોયે તેમને પેસમેન-રુબિન આર્ટ સ્ટુડિયોમાં નોકરી અપાવી, જ્યાં તે કાર્ટૂનિસ્ટ ઉબેબે ઇર્ટ આઈવર્ક્સને મળ્યો, જે યુબી આઇવર્ક્સ તરીકે વધુ જાણીતા છે. ત્યાંથી, ડિઝનીએ કેન્સાસ સિટી ફિલ્મ એડ કંપનીમાં કામ કર્યું, જ્યાં તેમણે કમર્શિયલ કટઆઉટ એનિમેશન બનાવ્યુ.

ડિઝની અને તેના ભાઈ રોય 1923 માં કાર્ટૂનિસ્ટ યુબી ઇવર્ક્સ સાથે હોલીવુડ ગયા અને ત્યાં ત્રણેયે ડિઝની બ્રધર્સના કાર્ટૂન સ્ટુડિયોની શરૂઆત કરી. રોયના સૂચન મુજબ કંપનીએ ટૂંક સમયમાં તેનું નામ વ વોલ્ટ ડિઝની સ્ટુડિયોમાં બદલ્યું.

વોલ્ટ ડિઝની સ્ટુડિયોની પ્રથમ સોદો ન્યુયોર્કના ડિસ્ટ્રિબ્યુટર માર્ગારેટ વિંકલર સાથે હતો, જેથી તેઓ તેમના એલિસ કાર્ટુન વહેંચી શકે. તેઓએ ઓસ્વાલ્ડ લકી રેબિટ નામના પાત્રની પણ શોધ કરી અને શોર્ટ્સ પ્રત્યેક $ 1,500 પર કરાર કર્યો. 

1920 ના અંતમાં, સ્ટુડિયો તેમના ડિસ્ટ્રીબ્યુટરથી તૂટી ગયા અને મિકી માઉસ અને તેના મિત્રો દર્શાવતા કાર્ટૂન બનાવ્યા.

ડિઝની સ્ટુડિયોનું સૌથી લોકપ્રિય કાર્ટૂન ફૂલો અને ઝાડ(Flowers and Trees ) (1932) હતુ. જે પ્રથમ રંગીનમાં બનાવેલ હતુ અને ઓસ્કર જીત્યુ હતુ. . 

1933 માં, ધ થ્રી લિટલ પિગ્સ (The Three Little Pigs) હતું  અને તેનું શીર્ષક ગીત "હુ અફ્રેડ ઓફ ધ બીગ બેડ વુલ્ફ?(Who's Afraid of the Big Bad Wolf?)" હતું. જે મહાન હતાશાની વચ્ચે દેશ માટે એક થીમ બન્યુ હતુ.

મિકી માઉસ અભિનીત ડિઝનીની પ્રથમ સફળ ફિલ્મ સ્ટીમબોટ વિલી નામની સાઉન્ડ-એન્ડ-મ્યુઝિક સજ્જ એનિમેટેડ શોર્ટ હતી. તે નવેમ્બર 18, 1928 ના ન્યુયોર્કના કોલોની થિયેટરમાં ખોલ્યું. સાઉન્ડ હાલમાં જ ફિલ્મમાં પ્રવેશ કર્યો હતો, અને ડિઝની મિકીનો અવાજ હત, તે એક પાત્ર જે તેણે વિકસાવ્યું હતું અને તે તેના મુખ્ય એનિમેટર, યુબ ઇવર્ક્સ દ્વારા દોરવામાં આવ્યું હતું.

1929માં, ડિઝનીએ સિલી સિમ્ફનીઝ બનાવી, જેમાં મિકીના નવા બનાવેલા મિત્રો, મીની માઉસ, ડોનાલ્ડ ડક, ગૂફી અને પ્લુટો હતા.

ડિઝનીએ 100 થી વધુ ફિચર ફિલ્મ્સનું નિર્માણ કર્યું. તેમની પહેલી પૂર્ણ-લંબાઈની એનિમેટેડ ફિલ્મ સ્નો વ્હાઇટ અને સેવન ડ્વાફ્રસ હતી, જેનો પ્રીમિયર લોસ એન્જલસમાં 21 ડિસેમ્બર, 1937 ના રોજ થયો હતો.તેને  $ 1.499 મિલિયનનું નિર્માણ કર્યું હતું અને આઠ ઓસ્કાર જીત્યા હતા. આનાથી વોલ્ટ ડિઝની સ્ટુડિયોએ આગામી પાંચ વર્ષમાં પૂર્ણ-લંબાઈની એનિમેટેડ ફિલ્મોની બીજી એક સ્ટ્રિંગ પૂર્ણ કરી.

ડિઝનીની છેલ્લી મોટી સફળતા કે તેણે પોતાને ઉત્પન્ન કર્યું તે મોશન પિક્ચર મેરી પોપિન્સ હતી, જે 1964 માં બહાર આવી અને મિશ્ર જીવંત ક્રિયા અને એનિમેશન પ્રકારની હતી.

A few other of Disney's most famous movies include:( ડિઝનીની પ્રખ્યાત થોડી ફિલ્મ નીચે મુજબ છે)

• Pinocchio (1940)
• Fantasia (1940)
• Dumbo (1941)
• Bambi (1942)
• Cinderella (1950)
• Treasure Island (1950)
• Alice in Wonderland (1951)
• Peter Pan (1953)
• Lady and the Tramp (1955)
• Sleeping Beauty (1959)
• 101 Dalmatians (1961)

ડિઝની એ મનોરંજન માધ્યમ તરીકે ટેલિવિઝનનો ઉપયોગ કરનારા પ્રથમ હતા.. બાળકોમાં ઝોરો અને ડેવી ક્રોકેટ શ્રેણી ખૂબ જ લોકપ્રિય હતી, જેમ કે મિકી માઉસ ક્લબ, વિવિધ શો જેમાં માઉસકીટર્સ તરીકે ઓળખાતા કિશોરોની કાસ્ટ દર્શાવવામાં આવી હતી. વtલ્ટ ડિઝનીનો વંડરફૂલ વર્લ્ડ ઓફ કલર એ એક લોકપ્રિય રવિવાર નાઇટ શો હતો, જે ડિઝની તેના નવા થીમ પાર્કને પ્રોત્સાહન આપવાનું શરૂ કરતો હતો.

ડિઝનીનું 17 મિલિયન ડોલરનું ડિઝનીલેન્ડ થીમ પાર્ક 17 જુલાઈ 1955 ના રોજ એનાલિહેમ, કેલિફોર્નિયામાં, જે એક સમયે ઓરેન્જ ગ્રોવ હતું તેના પર ખુલ્યું હતું.

ડિઝનીલેન્ડના 1955 ના ઉદઘાટનના થોડા વર્ષોમાં જ ડિઝનીએ ફ્લોરિડામાં નવા થીમ પાર્ક માટે અને એક્સપરિમેન્ટ  પ્રોટોટાઇપ કમ્યુનિટિ ઓફ ટુમોરો (EPCOT) વિકસાવવાની યોજના શરૂ કરી.

 1966 માં ડિઝનીનું અવસાન થયું ત્યારે તે હજી બાંધકામ હેઠળ હતું. ડિઝનીના મૃત્યુ પછી, તેના ભાઈ રોયે ફ્લોરિડા થીમ પાર્ક સમાપ્ત કરવાની યોજના બનાવી, જે 1971 માં વોલ્ટ ડિઝની વર્લ્ડ નામથી ખોલવામાં આવી હતી.

 જે વિશ્વની સૌથી જાણીતી ગતિ-ચિત્ર પ્રોડક્શન કંપની(motion-picture production)ઓમાંની એક બની.

 ડિઝની એક નવીન એનિમેટર હતી અને કાર્ટૂન પાત્ર મિકી માઉસ બનાવ્યું હતું.

 તેમણે તેમના જીવનકાળ દરમિયાન 22 એકેડેમી એવોર્ડ જીત્યા હતા, અને થીમ પાર્ક ડિઝનીલેન્ડ (Disneyland) અને વોલ્ટ ડિઝની વર્લ્ડ (Walt Disney World)ના સ્થાપક હતા.

ડિઝનીને 1966 માં ફેફસાના કેન્સરનું નિદાન થયું હતું અને 15 ડિસેમ્બર, 1966 ના રોજ 65 વર્ષની વયે અવસાન થયું હતું. ડિઝનીના અંતિમ સંસ્કાર કરવામાં આવ્યા હતા, અને તેમની રાખને કેલિફોર્નિયાના લોસ એન્જલસમાં આવેલા ફોરેસ્ટ લોન કબ્રસ્તાનમાં દગન કરવામાં આવ્યા હતા..