કેપ્ટન રુપસિંઘ જીવન પરીચય

 કેપ્ટન રુપસિંઘ જીવન પરીચય

8 સપ્ટેમ્બર 1908

ભારતને ઓલિમ્પિક સ્પર્ધાના સૌથી વધુ ગોલ્ડ મેડલ હોકી રમત માટે મળ્યા છે. 

૧૯૨૪માં ભારતીય હોકી મહાસંઘની સ્થાપના થઇ હતી. 

૧૯૨૮માં ભારતની હોકી ટીમે ઓલિમ્પિકમાં પ્રથમવાર ભાગ લઇને ગોલ્ડ મેડલ મેળવ્યો હતો

કેપ્ટન રૂપસિંહ એક ભારતીય હોકી ખેલાડી હતા.

તે ભારતની પ્રખ્યાત હોકી ટીમનો ભાગ હતા

તેમણે 1932 અને 1936 ઓલિમ્પિક રમતોમાં ભારત માટે ગોલ્ડ મેડલ જીત્યા હતા.

તે ભારતીય હોકીના સૌથી પ્રખ્યાત ખેલાડી ધ્યાન ચંદના નાનો ભાઈ હતા

તેમને અત્યાર સુધીના મહાન હોકી ખેલાડી તરીકે માનવામાં આવે છે.

રૂપસિંહ  (8 સપ્ટેમ્બર 1908 - 16 ડિસેમ્બર 1977) એક ભારતીય હોકી ખેલાડી હતો. તે ભારતની પ્રખ્યાત હોકી ટીમનો ભાગ હતો જેણે 1932 અને 1936 ઓલિમ્પિક રમતોમાં ભારત માટે ગોલ્ડ મેડલ જીત્યા હતા. તે ભારતીય હોકીના સૌથી પ્રખ્યાત ખેલાડી ધ્યાન ચંદનો નાનો ભાઈ હતો અને તે અત્યાર સુધીનો મહાન હોકી ખેલાડી તરીકે માનવામાં આવે છે.  કેપ્ટન રૂપસિંહ ખુદને સર્વકાળના મહાન હોકી ખેલાડીઓમાંથી એક માનવામાં આવે છે.

રૂપસિંહનો પરિવાર મધ્ય પ્રદેશના ગ્વાલિયરમાં રહેતો હતો. તેનો પુત્ર ભગતસિંહે ભારત તરફથી હોકી રમી હતી અને તેનો મોટો પુત્ર ઉદયસિંઘ પણ હોકી રમે છે. તેના પિતા સુબેદાર સમેશ્વરદત્તસિંહ સૈન્યમાં હતા.

રૂપસિંહ પેનલ્ટી કોર્નર,  શક્તિશાળી હિટની અને  સ્ટીક વર્કથી ભારતીય ટીમને મેચ જીતવામાં ઘણો ફાયદો મળ્યો તેની શક્તિ, અપેક્ષા અને લાકડીનું કામ બધા શાનદાર હતા. તે સંપૂર્ણ હોકી ખેલાડી હતા. એવા સમયે હતા જ્યારે ધ્યાનચંદ (સિંહ) તેની હિટથી સાવચેત રહેવાની ચેતવણી આપતા હતા, નહીં તો કોઈ ઘાયલ થઈ શકે છે. ભારતીય હોકીના  ધ્યાનચંદ (સિંઘ) એ એકવાર રૂપસિંહ વિશે કહ્યું હતું કે બહારની ડાબી બાજુએ મોકલવામાં આવેલા ક્રોસમાંથી ગોલ ફટકારતા તે એકમાત્ર અંદરનો ડાબો હતો. તેની હિટની જેમ, રૂપસિંહના પેનલ્ટી કોર્નર શોટ્સ પણ શક્તિશાળી હતા.

રૂપસિંહ સ્ટાઇલમાં રહેતા હતા અને સારી રીતે ડ્રેસિંગમાં માનતા હતા. હકીકતમાં, ટીમ 1932 (લોસ એન્જલસ) ઓલિમ્પિક માટે રવાના થવાની પહેલા, તેણે આ પ્રસંગે યોગ્ય કપડાં ન હોવાને કારણે તેણે જવાનો ઇનકાર કરી દીધો હતો. 

 

૧૯૩૨માં લૉસ એન્જેલસ ખાતે ભાગ લઇને ભારતની હોકી ટીમે ગોલ્ડ મેડલ જીત્યો હતો. એ સમયે લાલશાહ બુખારી ભારતીય હોકી ટીમના કેપ્ટન હતા.ઓલિમ્પિકની પ્રથમ મેચમાં ભારતે જાપાનને ૧૧-૧થી હરાવીને વિજયી પ્રારંભ કર્યો હતો. લોસ એન્જલેસ ખાતે ફાઇનલ મેચ અમેરિકા સામે હતી.૧૧ ઓગસ્ટ ૧૯૩૨ના રોજ ભારતની હોકી ટીમ સામે અમેરિકાની ટીમ માત્ર ૧ ગોલ કરી શકી હતી જયારે ભારતની ટીમે ગોલનો વરસાદ વરસાવીને ૨૪ ગોલ ફટકાર્યા હતા. હોકીના જાદૂગર ખેલાડી મેજર ધ્યાનચંદ્રના ભાઇ રુપસિંહ મેચમાં સૌથી વધુ 10 ગોલ કર્યા હતા. 

રુપસિંહે 1932ની લોસ એંજલસની ઓલમ્પિકમા સૌથી વધુ 13 ગોલ્ડ કર્યા હતા જેમા અમેરિકા સામે 10 અને જાપાન સામે 3 ગોલ્ડ કર્યા હતા.

 રૂપસિંહે 1936 ના બર્લિન ઓલિમ્પિક ગેમ્સની ફાઇનલમાં પ્રથમ ગોલ કર્યો હતો, અને બીજાઓએ યજમાનોને ગૌરવ અપાવવાનો મંચ ગોઠવ્યો હતો. બીજા હાફમાં, ભારતે સાત ગોલ ફટકારીને તેનું પહેલું ઓલિમ્પિક હેટ્રિક 8-1થી જીત્યું.

રૂપ સિંહે તેમના મોટા ભાઇ પ્રત્યે આદરની નિશાની તરીકે આખી જિંદગી નિમ્ન પ્રોફાઇલ જાળવી રાખી હતી, જોકે ઉસ્તાદ હંમેશા તેના નાના ભાઈને તેના કરતા શ્રેષ્ઠ માનતા હતા

રૂપસિંહે ગોલ્ફ, ટેનિસ અને ક્રિકેટમાં પણ શ્રેષ્ઠ કામગીરી બજાવી હતી.

ઇસ ૧૮૮૫-૮૬માં કલકત્તામાં હોકી કલબ તથા એ પછી મુંબઇ અને પંજાબમાં હોકી કલબની સ્થાપના થઇ હતી

૧૯૦૩માં પંજાબ વિશ્વ વિધાલયે હોકીને મહત્વની રમત તરીકે સ્વીકાર કર્યો હતો

 કેપ્ટન રૂપ સિંહ સ્ટેડિયમ મધ્યપ્રદેશના ગ્વાલિયરમાં આવેલું ક્રિકેટ સ્ટેડિયમ છે.

આ સ્ટેડિયમ 1978 માં બનાવવામાં આવ્યું હતું.

 અહીં જ સચિને વનડે ક્રિકેટની પ્રથમ બેવડી સદી ફટકારી હતી.

તે મૂળ હોકી સ્ટેડિયમ હતું જેનું નામ સુપ્રસિદ્ધ ભારતીય હોકી ખેલાડી રૂપ સિંહના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું હતું. રૂપ સિંહ પ્રખ્યાત ભારતીય હોકી ટીમનો ભાગ હતો જેણે 1932 અને 1936 ઓલિમ્પિક રમતોમાં ભારત માટે ગોલ્ડ મેડલ જીત્યો હતો. તેમના સન્માનમાં સ્ટેડિયમનું નામ રાખવામાં આવ્યું હતું. કારણ કે તેનો જન્મ ગ્વાલિયરમાં થયો હતો, તેથી જ ગ્વાલિયરમાં બનેલા આ સ્ટેડિયમનું નામ તેના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે.

જર્મનીમાં એક રસ્તાનું નામ તેમના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે અને ગ્વાલિયરમાં એક સ્ટેડિયમ તેમના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે.

"રૂપ મારા કરતા સારો ખેલાડી છે," મેજર ધ્યાનચંદે તેમના નાના ભાઈ કેપ્ટન રૂપ સિંહ વિશે કહ્યું હતું