સરદાર ઉધમસિંહ જીવન પરિચય

 સરદાર ઉધમસિંહ

26 ડિસેમ્બર

જન્મતારીખ: 26 ડિસેમ્બર 1899

જન્મસ્થળ: સુનામ,સંગરુર,  પંજાબ

અવસાન: 31 જુલાઇ 1940 (પેન્ટનવિલે જેલ, યુકે)

ઉધમસિંહનો જન્મ ૨૬ ડિસેમ્બર ૧૮૯૯માં પંજાબના સંગરૂર જિલ્લાના સુનામ ગામમાં થયો હતો

૧૯૦૧માં ઉધમસિંહના માતા અને ૧૯૦૭માં તેમના પિતાનું અવસાન થઇ ગયું

આ ઘટનાના લીધે ઉધમસિંહને તેમના મોટાભાઈ સાથે અમૃતસરના અનાથાશ્રમમાં રહેવું પડ્યું

ઉધમસિંહનું બાળપણનું નામ શેરસિંહ અને તેમના ભાઈનું નામ મુક્તાસિંહ હતું.

જેમને અનાથાશ્રમમાં અનુક્રમે ઉધમસિંહ અને સાધુસિંહ નવા નામ મળ્યા

ઉધમસિંહ સર્વધર્મના પ્રતીક સમાન હતા. એટલા માટે જેલવાસ દરમિયાન તેમણે પોતાનું નામ બદલીને "રામ મોહહમ્મદ સિંહ આઝાદ" રાખ્યું હતું

 ૧૯૧૯માં તેમણે અનાથાશ્રમ છોડી દીધું અને ક્રાન્તિકારીઓની સાથે મળી દેશની આઝાદીની ચળવળમાં ભળી ગયા.

રોલેટ એક્ટના વિરોધમાં ૩૦ માર્ચ અને ૦૬ એપ્રિલ ૧૯૧૯ના રોજ પંજાબમાં લોકોએ હળતાલ પાડી. અમૃતસરની સ્થિતિ અંકુશ બહાર ગઈ છે તેમ લાગતા તેમને લશ્કરના હવાલે કર્યું. ૧૩ એપ્રિલ ૧૯૧૯ વૈશાખી (પાક લણણીનો દિવસ) ના દિવસે સાંજે ૪:૩૦ વાગ્યે જલિયાંવાલા બાગમાં શહીદોને અંજલી આપવા અને બધાના પ્યારા નેતાઓ ડૉ. કિચલું અને ડૉ. સત્યપાલની ધરપકડનો વિરોધ કરવા એક સભાનું આયોજન કરવામાં આવેલ હતું. આ સભા ગેરકાયદેસર હોવાની જાહેરાત કર્યા વિના અને કશીયે પૂર્વ ચેતવણી આપ્યા વિના અંધાધૂંધ ગોળીબાર કરવાનો ઓર્ડર જનરલ ડાયરે આપ્યો. જેમાં હજારો લોકોની કત્લેઆમ કરવામાં આવી.

13 એપ્રિલ, 1919ના રોજ ઉધમસિંહની આંખોની સામે જ જલિયાંવાલા બાગ હત્યાકાંડ થયો હતો. તેઓ તેના પ્રત્યક્ષદર્શી હતા. તેઓ સાક્ષી હતા તે હજારો બેનામી ભારતીયોની ક્રૂર હત્યાના જેઓ તત્કાલીન જનરલ ડાયરના આદેશ પર ગોળીઓનો શિકાર બન્યા હતા. ત્યારે જ તેમણે જલિયાંવાલા બાગની માટી હાથમાં લઇને જનરલ ડાયર અને પંજાબના ગવર્નર માઇકલ ઓ ડાયરને પાઠ ભણાવવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી હતી. ત્યારબાદ તેઓ ક્રાંતિકારી ઘટનાઓમાં ઉતરી પડ્યા. સરદાર ઉધમસિંહ ક્રાંતિકારીઓ પાસેથી નાણાભંડોળ ભેગું કરીને દેશની બહાર ચાલ્યા ગયા અને દક્ષિણ આફ્રિકા, ઝિમ્બાબ્વે, બ્રાઝિલ અને અમેરિકાની યાત્રા કરીને ક્રાંતિ માટે ધન ભેગું કર્યું. 

આ આખી ઘટના ઉધમસિંહએ પ્રત્યક્ષ નિહાળી હતી અને પ્રતિજ્ઞા લીધી કે તેઓ જનરલ ડાયરની હત્યા કરશે

ઉધમસિંહ લંડન પહોંચે તે પહેલા 1927માં જનરલ ડાયર બીમારીના કારણે મરી ગયો હતો. તેથી તેમણે પોતાનું સંપૂર્ણ ધ્યાન માઇકલ ઓ ડાયરને મારવા પર કેન્દ્રિત કર્યું.

પોતાના આ મિશનને અંજામ આપવા અલગ અલગ નામોથી આફ્રિકા, નૈરોબી, બ્રાઝીલ અને અમેરિકાની યાત્રા કરી. ઈ.સ. ૧૯૩૪ માં ઉધમસિંહ લંડન પહોંચી ગયા. ત્યાં ૯ એલ્ડર સ્ટ્રીટ કોમર્શિયલ રોડ પર રહેવા લાગ્યા. ત્યાં તેમણે યાત્રાના હેતુથી એક કાર લીધી હતી. ભારતના આ વીર ક્રાંતિકારી માઈકલ ઓ. ડાયરની હત્યા કરવા માટેના યોગ્ય સમયની રાહ જોઈ રહ્યા હતા.

ઉધમસિંહને પોતાના ભાઈ-બહેનોની મોતનો બદલો લેવાનો મોકો ૧૯૪૦માં મળ્યો. 

જલિયાંવાલા બાગના હત્યાકાંડના ૨૧ વર્ષ પછી ૧૩ માર્ચ ૧૯૪૦માં રોયલ એશિયન સોસાયટીની લંડનના કાકસ્ટન હોલમાં બેઠક હતી. જ્યાં માઈકલ ઓ. ડાયર પણ વક્તાઓમાંનો એક હતો. ઉધમસિંહ તે દિવસે સમયસર પોતાની જગ્યાએ બેસી ગયા. તેમણે પોતાની રિવોલ્વર એક મોટી ચોપડીમાં છુપાવી હતી. અને તેના માટે તેમણે ચોપડીના પાનાને રિવોલ્વરના આકારમાં કાપી નાખ્યા હતા. જેનાથી જનરલ ડાયરની જાન લેનાર હથિયાર સરળતાથી છુપાવી સકાય.

બેઠક પુરી થઇ ત્યારબાદ દિવાલની પાછળથી ઉધમસિંહએ જનરલ ડાયરને ૨ ગોળીઓ મારી જેનાથી ડાયરનું તાત્કાલિક અવસાન થઇ ગયું. ઉધમસિંહ ત્યાંથી ભાગ્યા નહી અને તેઓએ આત્મસર્મપણ કરી દીધું. તેમના પર મુકદમો ચાલ્યો. ૪ જૂન ૧૯૪૦ના રોજ ઉધમસિંહને હત્યાના ગુનામાં ફાંસીની સજા આપવામાં આવી અને ૩૧ જુલાઈ ૧૯૪૦માં પેન્ટનવિલે જેલમાં તેમને ફાંસી આપવામાં આવી.

ઉધમસિંહ ભગતસિંહથી ખૂબ પ્રભાવિત હતા. બંને મિત્રો પણ હતા. એક પત્રમાં તેમણે તેમના પ્રિય મિત્રની જેમ ભગતસિંહનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. લાહોર જેલમાં ભગતસિંહને તે પહેલીવાર મળ્યા હતા.

ઉધમ સિંહ દેશની બહાર ફાંસી પર ચઢનાર બીજા ક્રાંતિકારી હતા. તેમના પહેલાં, મદન લાલ ઢીંગરાને 1909 માં કર્ઝન વાયલીની હત્યા કરવા બદલ ફાંસી આપવામાં આવી હતી.

21 વર્ષ પછી, 13 માર્ચ 1940 ના રોજ, ઉધમસિંહે બ્રિટિશરો પાસેથી આનો બદલો લીધો.

ઉત્તર પ્રદેશમાં બહુજન સમાજ પાર્ટીની સત્તા આવ્યા પછી મુખ્યમંત્રી માયાવતીએ શહીદ ઉધમ સિંહને આદર આપતા ઉત્તરપ્રદેશમાં તેમના નામે એક જિલ્લાની રચના કરી જેનુ નામ "ઉધમસિંહ કંબોજ" રાખ્યું.

આ રીતે આ ક્રાંતિકારી ભારતીય સ્વતંત્રતા સંગ્રામના ઇતિહાસમાં અમર થઇ ગયા. 1974માં બ્રિટને તેમના અવશેષ ભારતને સોંપી દીધા