સુખદેવ રામલાલ થાપર

 

    જન્મ: 15 મે, 1907

    જન્મ સ્થળ: લુધિયાણા, પંજાબ
    માતા: રલ્લીદેવી
    મૂળ નામ: સુખદેવ રામલાલ થાપર
    પાર્ટીમાં નામ: વિલેજર
    પાર્ટી : હિન્દુસ્તાન સોશિયાલિસ્ટ રિપબ્લિકન એસોસિયેશન
    ભૂમિકા: HSRAની કેન્દ્રિય કમિટીના સભ્ય, પંજાબ પ્રાંતના સંગઠનકર્તા.

ઘણા ભારતીય દેશભક્તોએ ભારતને આઝાદ કરવા માટે પોતાના જીવનનું બલિદાન આપ્યુ છે.

આવા જ એક દેશભક્ત શહીદોમાંના એક, સુખદેવ થાપર હતા, જેમણે પોતાનું આખું જીવન બ્રિટીશરોથી ભારતને મુક્ત કરવામાં સમર્પિત કર્યું હતું.

સુખદેવ મહાન ક્રાંતિકારી ભગતસિંહના બાળપણના મિત્ર હતા. બંને એક સાથે મોટા થયા, એક સાથે ભણ્યા અને તેમના દેશને આઝાદ કરવાની લડતમાં ભારતમાતા માટે શહીદ થયા.

બ્રિટનના અંગ્રેજ શાસનમાં પોતાની ક્રાંતિકારી ગતિવિધિઓથી ભૂકંપ સર્જી દેનાર સુખદેવનો જન્મ 15મી મે 1907નાં રોજ પંજાબના લુધિયાણા શહેરમાં થયો હતો.

સુખદેવનું પ્રારંભિક જીવન લ્યાલપુરમાં વિતાવ્યું હતું અને આ તેમનું પ્રાથમિક શિક્ષણ પણ છે. બાદમાં, તે વધુ અભ્યાસ માટે નેશનલ કોલેજમાં જોડાયા. નેશનલ કોલેજની સ્થાપના કોંગ્રેસના પંજાબ ક્ષેત્રના નેતાઓએ કરી હતી, જેમાં વડા તરીકે લાલા લજપત રાય હતા.

આ કોલેજમાં પ્રવેશ લેનારા મોટાભાગના વિદ્યાર્થીઓ અસહકાર આંદોલન દરમિયાન તેમની શાળાઓ છોડી અસહકાર આંદોલનમાં ભાગ લીધો હતો. આ કોલેજમાં એવા શિક્ષકોની નિમણૂક કરવામાં આવી હતી જે દેશના નેતૃત્વ માટે આ યુવાનોને રાષ્ટ્રીય ચેતનાથી પૂર્ણ કરી શકે.

પોતાના બાળપણમાં તેમને ભારતમાં અંગ્રેજી શાસનનો ત્રાસ જોયો અને આના લીધે ગુલામીની બેડીઓને તોડવા માટે ક્રાંતિકારી બની ગયા.

હિન્દુસ્તાન સોશિયાલિસ્ટ રિપબ્લિકન એસોસિયેશનના સભ્ય સુખદેવના મનમાં દેશભક્તિની ભાવના ભરપૂર હતી. તેઓ લાહોરની નેશનલ કૉલેજમાં યુવાનોમાં દેશભક્તિની ભાવના ભરતા અને તેઓને સ્વતંત્રતા આંદોલનમાં કૂદી પડવા માટે પ્રેરિત કરતા. એક કુશળ નેતાના રૂપમાં તેઓ કૉલેજમાં ભણનાર વિદ્યાર્થીઓને ભારતના ગૌરવશાળી ભૂતકાળ વિશે પણ જણાવતા.

તેમને અન્ય ક્રાંતિકારી સાથીઓની સાથે મળીને લાહોરમાં નવયુવાન ભારત સભા શરુ કરી હતી. આ એક એવું સંગઠન હતું જે યુવકોને સ્વતંત્રતા આંદોલનમાં સામેલ થવા માટે પ્રેરિત કરતું.

સુખદેવે યુવાનોમાં માત્ર દેશભક્તિની ભાવના જ નહીં પરંતુ ખુદ પણ ક્રાંતિકારી ગતિવિધિઓમાં સક્રિય રૂપથી ભાગ લીઘો હતો. તેનું નામ 1928ની એ ઘટના માટે પ્રમુખતાથી ઓળખવામાં આવે છે જ્યારે ક્રાંતિકારીઓએ લાલા લજપતરાયના મોતનો બદલો લેવા માટે ગોરી હકુમતના પોલીસ ઉપાધિક્ષક જેપી સાંડર્સને મોતને ઘાટ ઊતાર્યો હતો.

આ ઘટનાએ બ્રિટીશ સામ્રાજયને હલાવીને રાખી દીધું, અને પૂરા દેશમાં ક્રાંતિકારીઓની જય જયકારી થઈ ગઈ. સોંડર્સની હત્યા કેસમાં લાહોર ષડયંત્રના રૂપમાં જાણવામાં આવે છે. આ મામલે રાજગુરુ, સુખદેવ અને ભગતસિંહને મોતની સજા ફટકારવામાં આવી.

23 માર્ચ 1931ના રોજ એ ગોજારા દિવસે આ ત્રણેય ક્રાંતિકારીઓ હસતા હસતા ફાંસીના ગાળિયે લટકી ગયાં અને દેશના યુવાનોનાં મનમાં આઝાદી મેળવવાની નવી લલક પેદા કરી દીધી. શહાદત સમયે સુખદેવની ઉંમર માત્ર અને માત્ર 24 વર્ષ હતી.

લગ્ન માટે ઘોડી ઉપર તો બધા ચડે છે પણ ફાંસીએ ચડવાનો અવસર તો કો'ક કો'કને જ મળતો હોય છે"-

આ વાક્ય પોતાની મા ને સુુુુુુુખદેવ કહે છે.

શહીદ સુખદેવ કોલેજ ઓફ બિઝનેસ સ્ટડીઝ (દિલ્હી યુનિવર્સિટીની ) સુખદેવની યાદમાં નામ આપવામાં આવ્યું છે. તેની સ્થાપના ઓગસ્ટ 1987 માં કરવામાં આવી હતી.

અમર શહીદ સુખદેવ થાપર આંતર-રાજ્ય બસ ટર્મિનલ, લુધિયાણા શહેરનું મુખ્ય બસ સ્ટેન્ડ છે, જે સુખદેવનું જન્મસ્થળ છે

સુખદેવ વિશે રસપ્રદ તથ્યો છે:

• સુખદેવને 18 ડિસેમ્બર, 1928 ના રોજ નાયબ પોલીસ અધિક્ષક, જે.પી. સૌન્ડર્સની હત્યાની સાથે સાથે ચંદ્રશેખર આઝાદ, સિંઘ અને રાજગુરુની ચિંતા છે.
• ભારતીય ક્રાંતિકારીઓનું લક્ષ્ય બ્રિટિશ પોલીસ અધિકારી જેમ્સ સ્કોટ હતું, લાલા લાજપત રાયના મૃત્યુનો બદલો લેવો, જોકે, ભૂલથી આઈડીના કેસમાં તેઓએ સોન્ડર્સની હત્યા કરી દીધી.
• 8 એપ્રિલ, 1929 ના રોજ નવી દિલ્હીમાં સેન્ટ્રલ મીટિંગ કોરિડોર બોમ્બ ધડાકા બાદ સુખદેવ અને તેના સાથીદારોની ધરપકડ કરવામાં આવી છે.
• સુખદેવ 1930 ના લાહોર કાવતરું કેસમાં મુખ્ય આરોપી હતા.
• તેમણે 1929 માં જેલ ભૂખમરોની હડતાલ જેવી થોડીક ક્રાંતિકારક ક્રિયાઓમાં ભાગ લીધો હતો.
• તેમણે લાહોરમાં નેશનવાઇડ ફેકલ્ટીમાં યુવાનોને ભારતના અગાઉના વિશે ખરેખર ગર્વની લાગણીથી પ્રભાવિત કર્યા.
• "નૌજવાન ભારત સભા" ની શરૂઆત સુખદેવે વિવિધ પ્રખ્યાત ક્રાંતિકારીઓ સાથે મળીને લાહોરથી કરી હતી.

સુખદેવને 23 માર્ચ, 1931 ના રોજભગતસિંઘ અને રાજગુરુ સાથે મળીને લાહોર જેલમાં ફાંસી આપવામાં આવી હતી. આપણા ક્રાંતિકારીઓનાં મૃતદેહોનું સતલજ નદીના કાંઠે ગુપ્ત રીતે અંતિમ સંસ્કાર કરવામાં આવ્યા છે. ભારતીય અધિકારીઓ દ્વારા તેમના અંતિમ સંસ્કાર સ્થળે 1968 માં રાષ્ટ્રવ્યાપી શહીદ મેમોરિયલ બનાવવામાં આવ્યું હતું.

હુસૈનિવાલામાં ત્રણેય શહિદોના સન્માનમાં શહિદ મેમોરિયલ બનાવવામાં આવેલ છે.

જીવન ઘટના ક્રમ

15 મે 1907 - પંજાબ રાજ્યના લુધિયાણા શહેરમાં જન્મ.

ધર્મ અને જાતિ - હિન્દુ, બ્રાહ્મણ (ખત્રી).

1926 - નૌજવાન ભારત સભાની રચના ભગતસિંહ અને ભગવતી ચરણ વ્હોરા સાથે થઈ.

8-9 સપ્ટેમ્બર 1928 - હિન્દુસ્તાન રિપબ્લિકન એસોસિએશનની ફિરોઝશાહ કોટલા ગ્રાઉન્ડ ખાતે બેઠક, હિન્દુસ્તાન રિપબ્લિકન એસોસિએશનનું નામ બદલીને હિન્દુસ્તાન સમાજવાદી રિપબ્લિકન એસોસિએશનમાં રાખવાનું સૂચન અને પંજાબ પ્રાંતના નેતા તરીકે આ સંગઠનની પસંદગી.

17 ડિસેમ્બર 1928 - જે.કે. પી. સndન્ડર્સને મારવામાં મદદ કરો.

20 ડિસેમ્બર 1928 - લાહોરથી ભગતસિંહને ફરાર કરવામાં મદદ કરવામાં આવી અને તેની સામે લાહોર કાવતરુંના નામે એક અહેવાલ નોંધવામાં આવ્યો.

Octoberક્ટોબર 7, 1930 - ખાસ ન્યાયિક સત્ર દ્વારા સોન્ડર્સની હત્યાના કાવતરા માટે ભગતસિંહ અને રાજગુરુને ફાંસી આપવાની ઘોષણા.

માર્ચ 1931 - ગાંધીજીએ તેમની નીતિ લોકોને સ્પષ્ટ કરવાના સંદર્ભમાં પત્ર.

23 માર્ચ 1931 - શહીદ દિવસ.